Fundator

Fundator to osoba fizyczna lub prawna (np. spółka z o.o., uczelnia wyższa), która tworzy fundację. Zgodnie z definicją Wielkiego słownika języka polskiego słowo „fundator” oznacza „osobę lub instytucję pokrywającą koszty jakiegoś przedsięwzięcia służącego dobru określonej społeczności”. Jest to bardzo trafne określenie fundatora – zgodnie z ustawą o fundacjach, fundacja powinna zostać powołana w „celach społecznie lub gospodarczo użytecznych”.

Cele fundacji

Ustawa o fundacjach już w art. 1. określa, że takimi celami są w szczególności:

– ochrona zdrowia,
– rozwój gospodarki i nauki,
– oświata i wychowanie,
– kultura i sztuka,
– opieka i pomoc społeczna,
– ochrona środowiska,
– opieka nad zabytkami

Nie jest to jednak katalog zamknięty.

Fundator w ustawie o fundacjach

Fundatorem, zgodnie z art. 2. ustawy o fundacjach, może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna.
Fundator będący osobą fizyczną nie musi być obywatelem Polski (może to być także cudzoziemiec), nie ma znaczenia również miejsce zamieszkania takiej osoby. Podobnie rzecz ma się z fundatorem będącym osobą prawną: jego siedziba może mieścić się zarówno w Polsce, jak i w innym kraju. Siedziba powstałej fundacji musi jednak znajdować się na terytorium Polski.

Ustawa o fundacjach nie limituje ilości osób mogących być fundatorami danej fundacji. Wobec powyższego fundatorów może być kilku. Może to być np. kilka osób fizycznych lub kilka osób prawnych, albo też grupa składająca się z osób fizycznych i osób prawnych.

Akt fundacyjny

Fundacja powstaje z chwilą złożenia przez fundatora oświadczenia woli o ustanowieniu fundacji. Oświadczenie to, zwane również aktem fundacyjnym lub aktem założycielskim, powinno mieć formę aktu notarialnego.
Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy fundacja powstaje po śmierci fundatora i jest utworzona na podstawie jego testamentu.

W akcie fundacyjnym (akcie założycielskim) fundator powinien wskazać m.in. dwie podstawowe informacje:

1. cel fundacji
2. składniki majątkowe przeznaczone na realizację tego celu.

Składniki majątku określane są jako fundusz założycielski fundacji. Fundusz założycielski pozwala rozpocząć działanie fundacji. Więcej o funduszu założycielskim, jego wysokości i formach, można przeczytać TUTAJ

Fundator może przeznaczyć na realizację celów fundacji nie tylko pieniądze, ale również inne składniki majątku, jak np. papiery wartościowe, ruchomości czy też nieruchomości.

Statut fundacji

Fundator powinien określić także statut fundacji, zawierający, zgodnie z art. 5 ustawy o fundacjach:
– nazwę fundacji,
– siedzibę i majątek fundacji,
– cele fundacji,
– zasady, formy i zakres działalności fundacji,
– skład i organizację zarządu,
– sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia zarządu i jego członków.

Statut może zawierać także inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej czy możliwości połączenia fundacji z inną fundacją. W statucie mogą być też zawarte postanowienia o możliwościach zmiany celu fundacji, a także zapisy o utworzeniu innych organów obok zarządu (np. rady fundacji).

O tych wszystkich zapisach decyduje fundator. Do stworzenia statutu fundator może również upoważnić inną osobę. Nie musi być to wyłącznie osoba fizyczna, może to być także osoba prawna. Takie prawo fundatorowi daje art. 6. ust. 1. ustawy o fundacjach. Osoba upoważniona przez fundatora musi umieścić w statucie wszystkie zapisy, które – zgodnie z ustawą o fundacjach – powinien zawrzeć fundator.

Jeśli fundacja powstaje w związku z wypełnieniem testamentu fundatora, który za życia nie ustalił statutu fundacji ani nie upoważnił do tego żadnej osoby, to statut jest tworzony z uwzględnieniem zapisów Kodeksu cywilnego o poleceniu. Traktuje o tym art. 6 ust. 3 ustawy o fundacjach.

Przy rejestracji fundacji w sądzie, fundator może także wskazać ministra właściwego ze względu na cele fundacji, jeśli nie określił go wcześniej w statucie. Wówczas musi on dołączyć odpowiednie oświadczenie.

Rola fundatora w fundacji

Fundacja staje się osoba prawną z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
Zasadniczo rola fundatora może kończyć się w momencie wpisu fundacji do KRS. Prawo nie nakazuje fundatorowi aktywnego udziału w życiu fundacji. Może on jednak włączyć się w dalsze działania na rzecz fundacji, stając się np. jednym z członków zarządu bądź rady fundacji. Ważne jest, aby zapis o możliwości pełnienia przez fundatora określonej funkcji w fundacji był zawarty w statucie – w przeciwnym razie rola fundatora będzie ograniczona jedynie do utworzenia przez niego fundacji. Fakt, że dany fundator powołał daną fundację, jest niezmienny i ustalany dożywotnio. Definiuje go sporządzony akt notarialny (akt fundacyjny).

Może zdarzyć się, że fundator nie zamierza włączać się aktywnie w działanie fundacji, ale mimo to chce zachować dla siebie pojedyncze, ważne dla niego kompetencje, np. decyzje dotyczące zakończenia działań fundacji albo określenia, kto może pełnić funkcje w zarządzie lub innym organie fundacji.

W praktyce najczęściej jest jednak tak, że to fundator jest odpowiedzialny za dalsze funkcjonowanie fundacji, realizację celów wymienionych w statucie. Często to fundator wchodzi w skład zarządu fundacji, sprawującym kontrolę nad bieżącą działalnością fundacji. Obowiązki te nie są, rzecz jasna, nakazane przez prawo – wynikają one wyłącznie z decyzji samego fundatora.


Inne artykuły dotyczące fundacji

–> FUNDUSZ ZAŁOŻYCIELSKI FUNDACJI

–> NAZWA FUNDACJI

–> KSIĘGOWOŚĆ FUNDACJI

–> SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI

Post Author: Marta Nowacka

}