Rachunkowość a starożytność

System rachunkowości nie jest „wynalazkiem” nowożytnym. Pewnie dla wielu osób zaskoczeniem może być fakt, że początki rozwoju rachunkowości datuje się już na okres … starożytności. Dlaczego aż tak wcześnie? Ponieważ potrzeba wspomagania pamięci ludzkiej przy pomocy różnych form notatek, zapisów odbywała się już m.in. wstarożytnej Babilonii, Grecji, Egipcie czy Rzymie. Historycy uważają to, za tworzenie podstaw przyszłego systemu rachunkowości.

Zapis to podstawa

Podstawą systemu rachunkowości jest zapis, dzięki któremu uzyskujemy informacje, niezbędne do podejmowania decyzji w procesie zarządzania podmiotem. Potrzeba uzyskania informacji spowodowała powstanie zapisów księgowych. Tak jak wspomniałam, rozwój rachunkowości związany był z ograniczeniami pamięci ludzkiej, która nie pozwalała na ogarnięcie wszystkich kwot należnych od dłużników i koniecznych do zapłaty wierzycielom. Wystąpiła konieczność prowadzenia kont dla poszczególnych wierzycieli, gdzie zapisywano kwoty zobowiązań, terminy oraz fakt ich spłaty. Tak powstało pierwsze konto księgowe. Księgi pojawiły się wraz bankowością i miejskim kupiectwem, a także z obowiązkiem zapłaty podatków od dochodów lub obrotów. Bez prowadzenia ewidencji przychodów i kosztów, nie byłoby możliwe prawidłowe ich opłacanie. Podstawowa zasada, która jest stosowana we współczesnej księgowości zwana zasadą podwójnego zapisu powstała w XIV wieku. Pojawiła się ona w miastach północno-włoskich i znana wówczas była jako system wenecki albo jako system prowadzony w dwóch księgach. Polegała na dokonywaniu zapisów najpierw w układzie chronologicznym w dzienniku, a później zapisy te przenoszono do księgi głównej. Księga ta zawierała konta podzielone, tak jak i dzisiaj na stronę debet i credit.

Funkcje rachunkowości

Jak widać rachunkowość rozwijała się równocześnie z rozwojem gospodarczym, a obecnie odgrywa coraz większą rolę w funkcjonowaniu gospodarki. Przyczyniają się do tego funkcje, które w obecnej gospodarce pełni rachunkowość. Zaliczyć można do nich m.in.:
– funkcję informacyjną,
– funkcję kontrolną,
– funkcję analityczną,
– funkcję sprawozdawczą.

Funkcja informacyjna jest najważniejszą funkcją w rachunkowości. Dzięki tej funkcji powstają zbiory informacji o przedsiębiorstwie lub organizacji, które następnie są przekazywane różnym odbiorcom jak np. kierownictwu, urzędowi skarbowemu, kredytobiorcom. W organizacjach pozarządowych także działaczom, członkom czy darczyńcom. Wykorzystanie zebranych informacji przez odbiorców do określonych celów powołuje do życia inne funkcje rachunkowości jak np. funkcję kontrolną, która pomaga sprawdzić, czy zapisy księgowe są zgodne z rzeczywistością. Dane zawarte w dokumentach, sprawozdaniach finansowych czy księgach rachunkowych mogą być zweryfikowane w ramach kontroli wewnętrznej i zewnętrznej. Pomaga to w zabezpieczeniu majątku przedsiębiorstwa lub organizacji NGO przed takimi zagrożeniami jak np. nadużycia czy niegospodarność. Pozwala też na lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów.
Kolejną funkcją rachunkowości jest funkcja analityczna, która pozwala na bieżącą i okresową ocenę funkcjonowania przedsiębiorstwa lub organizacji pozarządowej. Odbywa się poprzez interpretację danych przedstawionych w formie liczbowej. Informacje dostarczane przez rachunkowość są przetwarzane w formie sprawozdań, które umożliwiają wykrycie różnych nieprawidłowości. Analiza treści sprawozdań pozwala również na ocenę efektywności wykorzystanych zasobów. W skrócie funkcja kontrolna bada i interpretuje osiągnięte przed przedsiębiorstwo wyniki finansowe. Analiza sprawozdań jest możliwa dzięki kolejnej funkcji rachunkowości jaką jest funkcja sprawozdawcza. Funkcja tak sprowadza się do tworzenia sprawozdań, zestawień lub raportów obrazujących całokształt działania przedsiębiorstwa za dany okres. Wszystkie te zestawienia się dostosowywane do podstawowych potrzeb zarówno odbiorców wewnętrznych jak i zewnętrznych i część z nich jest ujednolicona w postaci wzorów, które muszą stosować wszyscy. Mam tu na myśli np. wzory sprawozdań finansowych będących załącznikami do ustawy o rachunkowości, których jest aż 6 i które są skierowane do różnych podmiotów w zależności od rodzaju prowadzonej działalności (banki, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, organizacje pozarządowe) lub od rozmiarów działalności (małe i mikro). Poza tym ustawa o rachunkowości przewiduje też konieczność sporządzania innych zestawień, (np. zestawienia sald i obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych, wykaz składników aktywów i pasywów) które pozwalają też na porównanie danych liczbowych jednego przedsiębiorstwa z innym.

Znaczenie rachunkowości

Rachunkowość jak widać pełni różne funkcje w przedsiębiorstwie ale i także w gospodarce. Nie wszyscy zdają sobie z sprawę z tego, jak ważne są to funkcje. Wiele osób zarządzających przedsiębiorstwem traktuje je jako zło konieczne – obowiązek narzucony przez prawo, nie generujący przychodów jedynie koszty. Mądre wykorzystanie informacji, jakie daje np. prowadzenie przez podmiot pełnej księgowości może się natomiast przyczynić do efektywniejszego zarządzania czy kontroli działania każdej jednostki, która taką księgowość musi prowadzić. W prawidłowym prowadzeniu księgowości pomocne jest stosowanie zasad rachunkowości, o których można poczytać tutaj –> ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Post Author: Marta Nowacka

}