Zbiórki publiczne w organizacjach pozarządowych

Zbiórki publiczne są popularną form pozyskiwania środków na działalność statutową fundacji lub stowarzyszenia. Regulacje w zakresie tej formy zdobywania funduszy są zawarte w ustawie z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych. Z treścią ustawy można się zapoznać TUTAJ. Zachęcam każdego, kto planuje przeprowadzenie zbiórki przez swoją organizację do jej przeczytania. Ustawa nie jest zbyt długa – składa się z około 43 artykułów (9 stron) i napisania jest bardzo przystępnym językiem.

Definicja zbiórki publicznej

Według tej ustawy zbiórką publiczną jest „zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz na cele religijne„. Miejsca publiczne to miejsca ogólnodostępne, a w szczególności ulice, place, parki i cmentarze, sklepy, czy „domokrążne zbieranie od domu do domu”. Zbieranie może odbywać się do puszek, skarbon, a w okresie świątecznym bywa też do wózków sklepowych (w sklepach czy supermarketach darów żywnościowych). Do zbiórek publicznych zaliczają się też „akcje” odbierania używanej odzieży, butów, zabawek z którymi coraz częściej można się spotkać „na osiedlach”.

Zbiórki publiczne mogą przeprowadzać organizacje pozarządowe i inne podmioty wymienione w ustawie np. komitety społeczne powoływane w celu przeprowadzenia zbiórek. W ustawie znajduje się szczegółowy opis jak taki komitet powołać. Oprócz tego każda organizacja, która chciałaby zorganizować zbiórkę musi mieć zapis w statucie, że źródłami przychodów mogą być zbiórki publiczne. Jeśli takiego zapisu nie ma, to należy zaktualizować statut.

Warunki przeprowadzenia zbiórki publicznej

Aby można było przeprowadzić zbiórkę należy:

– określić cel zbiórki, który musi się mieścić w sferze zadań publicznych,
– zgłosić zbiórkę do ministra właściwego do spraw administracji publicznej,
– minister musi informację o zbiórce zmieścić na ogólnopolskim elektronicznym portalu dotyczącym zbiórek (http://www.zbiorki.gov.pl)

Zgłoszenie zbiórki może odbyć się zarówno w wersji elektronicznej jak i papierowej. Zgłoszenie to powinno zawierać szereg informacji, które wymienione są w art. 9 (m.in. cel zbiórki, dane organizatora, sposób prowadzenia zbiórki, jej miejsce i termin). Należy też określić przewidywane koszty niezbędne do zorganizowania i przeprowadzenia zbiórki, które zostaną pokryte z zebranych ofiar. Do kosztów takich zalicza się np. zapewnienie przez organizatora identyfikatorów dla kwestujących wolontariuszy. Identyfikatory powinny zawierać m.in.
– dane na jaki cel przeprowadzana jest zbiórka,
– imię i nazwisko zbierającego pieniądze,
– dane organizatora,
– nazwę zbiórki i jej numer nadany przez ministra.

Wzór zgłoszenia zbiórki w wersji papierowej znajduje się TUTAJ
Zgłoszenia papierowe należy dostarczyć pocztą lub osobiście do
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, ul. Batorego 5, 02-591 Warszawa
Formularz elektroniczny można wypełnić i wysłać poprzez profil zaufany albo posiadając certyfikat kwalifikowany. Wnioski zgłaszane elektronicznie są szybciej rozpatrywane, niż te papierowe. Z dokładną procedurą zgłaszania zbiórki elektronicznie można się zapoznać na stronie internetowej www.zbiorki.gov.pl

Inne obowiązki

Zgłoszenie zbiórki, nie jest jedynym obowiązkiem względem ministerstwa. Po zakończeniu zbiórki należy złożyć sprawozdanie z jej wyników, w ciągu 30 dni po jej zakończeniu. Drugi ważny obowiązek, to złożenie sprawozdania z tego, na co zostały wydane zebrane środki. Jest na to czas do 3 miesięcy po zakończeniu roku obrotowego, w którym zorganizowano zbiórkę. Jeśli nie wszystkie środki zostały wydane, to sprawozdanie składa się w kolejnych latach, również do 3 miesięcy od zakończenia roku obrotowego. Do czasu aż środki zostaną w całości wydane.
Na organizatorze zbiórki ciąży również obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa osobom, które kwestują. Jeśli zbiórka odbywa się do puszek, to należy je opieczętować i z góry określić procedurę przekazywania środków np. poprzez podpisywanie specjalnych protokołów.

Generalnie zbiórki powinny być organizowane doraźnie i powinny być bezpośrednio skierowane na zaspokojenie określonych potrzeb (np. żywność na święta, pieniądze na leczenie itp.).

Zbiórki w ewidencji księgowej

Od strony księgowej ważne jest wyodrębnienie oddzielnych kont na przychody ze zbiórek publicznych oraz koszty, które zostały pokryte z tych środków. Jest to pomocne m.in. do prawidłowego sporządzenia sprawozdań do ministerstwa. Oprócz tego, informacja o zbiórkach powinna się znaleźć w sprawozdaniu finansowym, konkretnie w informacji dodatkowej.

Szczególne przypadki

Nie wszystkie zbiórki wymagają zgłaszania. Artykuł 2 ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych wymienia sytuacje, które nie są traktowane jako zbiórki publiczne. Należą do nich m.in.
– zbieranie ofiar na cele religijne, które są przeprowadzane na terenach sakralnych (kościoły, kaplice, cmentarze itp.),
– zbiórki prowadzone wśród znajomych osobiście przeprowadzających zbiórkę ( np. wśród członków stowarzyszeń, działaczy fundacji),
– akcje prowadzone wśród uczniów i za zgodą władz placówki,
– zbiórki koleżeńskie, przeprowadzane w zakładzie pracy lub urzędach, na które wyraził zgodę kierownik.

Projekt nowej ustawy

Ostatnio głośno się stało w III sektorze na temat zbiórek publicznych w związku z projektem zmian, które zapowiedziało MSWiA. Chęć zmian w ustawie związana była z kilkoma incydentami w zakresie celów, na które zbiórki były organizowane. Projekt ustawy zwiększa uprawnienia ministra w zakresie celu, na który środki mogą być rozdysponowane. Konkretnie jeśli minister oceni, że zgłoszona zbiórka, jest „sprzeczna z zasadami współżycia społecznego” lub „narusza ważny interes publiczny”, to będzie mógł ją wykreślić z rejestru zbiórek i nie będzie mogła ona dalej legalnie się odbywać. Organizator będzie mógł wskazać inny cel przeznaczenia zebranych już pieniędzy. Jednak minister będzie mógł ten wskazany cel… zmienić. Jest to dość kontrowersyjny zapis, dlatego też organizacje pozarządowe są przeciwne takiej zmianie.
Czy znowelizowana ustawa wejdzie w życie? Jeszcze nie wiadomo. Na razie trwają konsultacje z organizacjami pozarządowymi w tej sprawie.

Post Author: Marta Nowacka

}