Podatek PCC

Podatek od czynności cywilnoprawnych zwany potocznie PCC dotyczy niektórych czynności cywilnoprawnych, których przedmiot nie został m.in. obciążony podatkiem VAT. Lista tych czynności wymieniona jest w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 ust. 1 pkt 1. Należą do nich:

  • umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

  • umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

  • umowa darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy

  • umowa dożywocia,

  • umowa o dział spadku oraz umowa o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

  • ustanowienie hipoteki,

  • ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

  • umowa depozytu nieprawidłowego,

  • umowa spółki.

Konieczność zapłaty podatku PCC występuje również w przypadku zmiany tych umów, w sytuacji gdy podwyższy się wartość podstawy opodatkowania.

Deklaracja PCC-3 – do pobrania – PCC-3(5)

Z zapłatą podatku wiąże się również obowiązek złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3). Termin na złożenie tej deklaracji, to 14 dni od powstania obowiązku podatkowego. Deklarację tę należy złożyć bez wezwania ze strony urzędu skarbowego.
Jedynie w sytuacji, gdy płatnikiem podatku jest notariusz (np. przy sporządzaniu aktu notarialnego), nie trzeba jej składać. W takim wypadku, to notariusz pobiera i płaci podatek PCC do urzędu skarbowego. W innych przypadkach obowiązek złożenia deklaracji ciąży na podatniku.
Najczęściej występującymi czynnościami opodatkowanymi podatkiem od czynności cywilno-prawnych są umowy sprzedaży, umowy pożyczki, umowy spółki.
Termin na złożenie deklaracji PCC, to jak to już zostało wspomniane, jest 14 dni od momentu powstania obowiązku podatkowego, dlatego ważne jest dokładne określenie tego momentu. Precyzuje to art. 3 ustawy o PCC.

Moment powstania obowiązku podatkowego

Generalnie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Nie zawsze jednak tak jest. W zależności od rodzaju dokonanej czynności, moment ten może być inny np. w sytuacji złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub podpisania umowy o ustanowieniu hipoteki. Inaczej też jest w sytuacji, gdy mamy do czynienia z wyrokami sądowymi. Momentem powstania obowiązku podatkowego może być np. uprawomocnienie się orzeczenia sądowego, doręczenia wyroku sądowego lub zawarcia ugody. W sytuacji, gdy podwyższa się kapitał w spółce mającej osobowość prawą, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą podjęcia uchwały o jej podwyższeniu.

Stawki podatku PCC

Stawki podatku są różne i zależą od dokonanej czynności. Ich wysokość wynosi od 0,10 % do 2 %.

  • umowa sprzedaży, zamiany, podziału spadku, zniesienia współwłasności oraz darowizny:

    a) rzeczy ruchomych — 2% podstawy opodatkowania;

    b) praw majątkowych — 1% podstawy opodatkowania;

  • ustanowienia hipoteki

    a) na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej — 19 zł;

    b) na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – od kwoty zabezpieczonej wierzytelności – 0,1%;

  • ustanowienia odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej służebności — 1% podstawy opodatkowania;

  • pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego — 2% podstawy opodatkowania;

  • spółki — 0,5% podstawy opodatkowania.

W sytuacji nie zgłoszenia do urzędu skarbowego dokonania czynności cywilnoprawnej lub nie spełnienia wszystkich wymaganych prawem obowiązków (np. w sytuacji wzięcia pożyczki, od najbliższej rodziny, brakuje potwierdzenia jej otrzymania na rachunek bankowy) stawka podatku wynosi aż 20%.

Podstawa opodatkowania PCC – wartość rynkowa a nie cena

Przy umowach sprzedaży ważne jest prawidłowe ustalenie wartości rzeczy lub prawa majątkowego, która jest przedmiotem umowy. Wartość ta, nie jest tożsama z ceną wykazaną w umowie. Musi być ona ustalona na poziomie wartości rynkowej. Ustawa definiuje, że „Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Artykuł ten ma na celu przeciwdziałanie zaniżaniu wartości będącej przedmiotem umowy, w celu uniknięcia zapłaty wyższego podatku.
Jeśli podatnik nie poda wartości rynkowej przedmiotu lub są podstawy do tego, że ją zaniżył, to wówczas urząd skarbowy może wezwać podatnika do jego podania, wskazując w wezwaniu sugerowaną wartość rynkową. Jeśli podatnik nie zastosuje się do tego wezwania, to wówczas urząd skarbowy dokonuje jego wyceny z uwzględnieniem opinii biegłego rewidenta lub na podstawie wyceny rzeczoznawcy, przedstawionej przez podatnika. Jeśli na podstawie opinii biegłego rewidenta okaże się, że wartość rynkowa jest większa o 33%, niż ta podana przez podatnika, to wówczas podatnik musi pokryć koszty sporządzenia takiej opinii.

Brak podatku PCC

Jak już zostało wspominane na wstępie, podatek od czynności cywilno-prawnych nie wystąpi w sytuacji, gdyby chociaż jedna ze stron była opodatkowana podatkiem VAT lub z tego podatku zwolniona. Tak więc podatek PCC nie wystąpi, gdy jedna ze stron

  • wystawi fakturę z podstawową stawką podatku VAT,

  • wystawi fakturę ze stawką zwolnioną,

  • oświadczy, że korzysta ze zwolnienia podmiotowego i faktycznie wykonuje te czynności jako podatnik zwolniony podmiotowo z VAT.

Zwolnienie to nie dotyczy umów spółek lub ich zmian oraz czynności, w których jedna ze stron jest zwolniona z VAT ale dochodzi do zawarcia:

  • umowy sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

  • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Post Author: Marta Nowacka

}