Coraz powszechniejsze staje się dzisiaj, dokonywanie zakupów od kontrahentów z zagranicy, w szczególności z krajów unii europejskiej, którzy oferują swoje produkty po cenach dość często niższych niż krajowi dostawy. Zakupy takie rodzą w większości problemy ze sposobem rozliczenia VAT-u od takich transakcji. W przypadku podmiotów zarejestrowanych w VAT (czynni podatnicy VAT), trzeba spełnić kilka warunków aby móc rozliczyć VAT na preferencyjnych warunkach. Trochę inaczej jednak sprawa wygląda w sytuacji podmiotów, które nie są zarejestrowane w VAT np. ze względu na nieprzekroczenie określonej przepisami wartości sprzedaży (aktualnie jest to kwota 200 tys. zł.) W ich przypadku ustawa przewiduje zwolnienie w zakresie nie wykazywania takich transakcji jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). Zwolnienie to dotyczy wartości nabywanych towarów.
Jeżeli w danych roku kalendarzowym wartość nabytych towarów będzie niższa niż 50 tys. zł, podmiot nie musi wykazywać dokonanych zakupów jako WNT. Ustawa nie nakazuje ich wykazywania ale jednocześnie nie zabrania. W związku z tym, jeśli podmiot zdecyduje, że chce je wykazać jako WNT, może to zrobić.
W takiej sytuacji będzie musiał zapłacić podatek VAT od tej transakcji (według stawki krajowej), którego niestety nie odliczy, ponieważ nie ma takiej możliwości ale może to być jego kosztem podatkowym. Podobnie będzie w przypadku, gdy podatnik zwolniony z VAT, będzie zobowiązanych do wykazania zakupu jako WNT (w związku z przekroczeniem łącznej wartości nabyć powyżej 50 tys.). W takiej sytuacji też, będzie musiał zapłacić VAT, który będzie dla niego kosztem.
Rejestracja w VAT-UE
Podmiot który nie przekroczy limitu 50 tys. zł. nie musi się rejestrować w VAT-UE. Konsekwencją tego jest konieczność zapłaty kwoty brutto wykazanej na fakturze zagranicznej zawierającej VAT stosowany w danym kraju.
Podmiot, który przekroczy limit 50 tys. zł. lub sam zdecyduje się się wykazywać WNT, musi zarejestrować się w VAT-UE lub musi złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze takiego rozliczenia. Takie zgłoszenie musi złożyć przed dokonaniem pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia. Dokonuje się go poprzez złożenie VAT-R do urzędu skarbowego.
Ważne!
Rejestracja w VAT-UE nie powoduje utraty zwolnienia z VAT.
Po dokonaniu rejestracji w VAT-UE, podmiot otrzymuje możliwość posługiwania się literami PL przed numerem NIP przy dokonywaniu transakcji z krajami unijnymi. Na każdej fakturze dokumentującej transakcje unijne powinien się tymi literami posługiwać. Jest to też informacja dla kontrahenta z Unii, że nie musi naliczać podatku przy sprzedaży towarów.
Obowiązki wobec urzędu skarbowego
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w sytuacji nievatowca musi być wykazywane na deklaracji VAT-8, w terminie do 25 dnia miesiąca po miesiącu, w którym nastąpiła transakcja. Deklarację VAT-8 składa się do urzędu także w sytuacji, gdy nie było dokonanych żadnych nabyć, wówczas jest ona zerowa. Podatek wykazany na deklaracji VAT-8 musi być wpłacony w terminie złożenia deklaracji, czyli do 25-go.
Oprócz złożenia deklaracji VAT-8, konieczne jest też składanie deklaracji VAT-UE. W zależności od wartości dokonanych transakcji – kwartalnie lub miesięcznie do 25 dnia miesiąca następnego. W odróżnieniu jednak od deklaracji VAT-8, jeśli nie było dokonanych żadnych transakcji wewnątrzwspólnotowych nabyć w danym miesiącu lub kwartale, to nie trzeba składać VAT-UE do urzędu.
W tabeli przedstawione zostały inne sytuacje, które mogą dotyczyć podmiotu nie zarejestrowanego w VAT, w związku z dokonywaniem transakcji z podmiotami unijnymi. W zależności od rodzaju transakcji rodzą one różne obowiązki w zakresie VAT-u.
| Rodzaj transakcji | Obowiązek w VAT | Rodzaj deklaracji podatkowej |
|---|---|---|
| Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) | gdy wartość towarów przekroczy 50 tys. zł * | VAT-8 + VAT-UE |
| Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) | nie ma | brak |
| Import usług z art. 28 (zakup usługi) | przed dniem nabycia usługi | VAT-9M, chyba że było WNT wówczas VAT-8 |
| Świadczenie usług z art. 28 (sprzedaż usługi) | przed dniem sprzedaży | VAT-UE |
